Klause
New member
Noyan Rona, mesleğindeki muvaffakiyetlerinin yanı sıra Çin’in son 40 yılındaki siyasi ömrüne da şahsen tanıklık eden tanınmış bir Türk iş insanı… Çin-Türkiye diplomatik temasları sırasında 2012 yılının şubat ve nisan aylarında iki sefer Xi Jinping ile görüşen Rona, izlenimlerini ve Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in liderliği devrinde yurtiçi ve yurtharicinde kaydedilen muvaffakiyetleri Çin Medya Grubu’na (CMG) kıymetlendirdi.
CMG: Cumhurbaşkanı Xi ile ne üzere temasta bulundunuz?
Noyan Rona: Cumhurbaşkanı Xi Jinping ile 2012 yılının şubat ayında ve nisan ayında iki sefer birebir bulunduğu ortamda ben de bulundum. Birincisi Cumhurbaşkanı yardımcısı olarak Türkiye’yi ziyaret etmişti. bu biçimde resmi görüşmelerde ben Türk tarafının tercümanıydım. ötürüsıyla kendisinin fazlaca yakınında bulundum. İkincisi ise 2012 yılının Nisan ayında o devirde başbakan olarak Recep Tayyip Erdoğan’ın Çin’i ziyareti sırasında bir daha Türk tarafının tercümanıydım. Ve bu toplantıda birebir tercümanlık yaptım. ötürüsıyla kendisiyle tıpkı ortamda bulundum.
CMG: Bu temasta Cumhurbaşkanı Xi sizde nasıl bir izlenim bıraktı? Daha evvel basında gördüğünüz Cumhurbaşkanı Xi’nin imajından farklı mıydı? Farklıysa bu farklar nelerdir?
Noyan Rona: Daha evvelki vakit içinderda Cumhurbaşkanı Xi Jinping bu biçimde cumhurbaşkanı yardımcısıydı. Hatta daha evvel Shanghai’da parti sekreteriydi. bu biçimdelar televizyonda daima kendisini izliyordum. Natürel bir başkan olarak konuşmalarını takip ediyordum. Lakin birebir görüşmelerde epey farklı olduğunu gördüm. Çok daha samimi, cana yakın ve kendisiyle kolay konuşulabilen bir başkan olarak gördüm. Fikirlerini fazlaca açık beyan ettiğini gördüm.
CMG: Cumhurbaşkanı Xi, Çin’de devasa yükseklikte itibara sahip. Halk Cumhurbaşkanı Xi’nin azimli, motive, kararlı, uzak görüşlü ve çalışkan olduğunu ve Çin halkının Çin Hayalini gerçekleştirerek orta halli refah toplumuna kavuşulmasına liderlik ettiğini düşünüyor. Siz bunu nasıl yorumluyorsunuz?
Noyan Rona: Ben de bu görüşlere katılıyorum. Sahiden Çin’de devasa yükseklikte bir itibara ve kendisinden umut beklenen bir önder profiline sahip. Sahiden epey azimli. Ve Çin’in ileriye yönelik siyasetlerinin ve kararlarının, uzak görüşlülüğünün meselai veriyor. Ve hayli çalışkan olduğunu, Çin halkının Çin düşünü gerçekleştirecek önder olarak görüyorum.
CMG: Size bakılırsa Cumhurbaşkanı Xi’nin ülkenin idaresindeki en büyük siyasi muvaffakiyetleri nedir? Ülkenin idaresinde en epeyce hangi halleri sizi etkiledi? Sizce Xi Çin’e ne üzere değişikler getirdi?
Noyan Rona: Bu sorunuz natürel hayli geniş yanıtı gerektiren bir soru. Bence yalnızca bir tane büyük siyasi muvaffakiyet yok. Birfazlaca siyasi muvaffakiyet var. Bunun fazlaca alt başlıkları var. Öncelikle Çin Komünist Partisi’nin Çin’deki liderliğinin güçlendirilmesi ve Çin’deki siyasetlerin uygulanmasına ait muvaffakiyetler var. Bilhassa yolsuzluk ve suistimale ilgili muvaffakiyetler var. Ülke idaresinde kanun hakimiyetinin güçlendirilmesine yönelik muvaffakiyetler var. Doğal bu kararlılıkla belirlenmiş siyasetler ve netlik bence epey değerli. Bu bakımdan idarede daha bir şeffaflık ve daha bir öngörülülük var. Bence en büyük değişiklikler bunlar. Çin’e daha büyük bir idareyle daha büyük bir şeffaflık getirdi. Bence süreçlere daha hızlandırma ve verimlilik getirdi. Kurumlara şeffaflık getirdi. Halka daha yakın olma eğilimi getirdi. Bu da değerli bir muvaffakiyet bence.
CMG: Cumhurbaşkanı Xi Çin’in en yüksek önderi olmasından beri Türkiye ile Çin içindeki ikili bağlar nasıl gelişti ve ne üzere değişiklikler oldu? Sizce bu çeşit değişiklikler Türkiye’de nasıl bir tesir yarattı?
Noyan Rona: Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in nazaranve gelmesinden bu yana Türkiye ile Çin içindeki ilgiler ivme kazandı. Bilhassa başkanlar düzeyindeki temaslar epey arttı. Her türlü ikili ve milletlerarası hayli taraflı ortamlarda önderler birbirleriyle sık sık görüşür oldu. Türkiye-Çin alakalarına büyük ivme kazandırdı. İki ülke önderleri içindeki sık görüşmeler bilhassa ekonomik ve ticari anlamadaki gelişmeler Türkiye’deki Çin yatırımlarının artması, Çin kuruluşlarının Türkiye’deki projelere ve pazara ilgi duyması ve son olarak merkez bankalarıyla olan bağlantılarla yapılan katkılar Türkiye’de daima olumlu tesir yaratmıştır.
CMG: Xi Jinping, cumhurbaşkanlığı misyonuna başlamasından bu yana memleketler arası işbirliği ve milletlerarası bağlantıların gelişimi için bir dizi yeni kavram ileri sürdü, mesela Nesil ve Yol inisiyatifi, çekirdeğinde iş birliği ve ortak çıkar bulunan yeni tip memleketler arası bağların oluşturulması, insanlığın geleceği için ortak baht topluluğu oluşturulması, yeni koronavirüse karşı insanlığın geleceği için ortak hijyen ve sıhhat topluluğunun oluşturulması. Xi Jinping’in bu diplomasi fikirlerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu niyetler dünya tertibinin gelişmenine ve değişimine ne üzere tesirler getirdi?
Noyan Rona: Xi Jinping’in cumhurbaşkanlığı nazaranvine başlamasından bu yana Çin’in memleketler arası alanda hem diplomasi birebir vakitte ekonomik alakalar bakımından bir dizi daha evvel olmamış etkin bir siyaset izlendiğini görüyoruz. Bu faal siyaset kararında biroldukca somut oluşumlar ortaya çıktı. Bunlar içinde en değerlisi Nesil ve Yol inisiyatifi. 2013 yılında başlatılan bu inisiyatif 7 yıl oldu hala yeniliğini koruyor ve biroldukca ülkenin kendi iç siyasetleri ve ekonomik kalkınma modelleri bakımından kıymetli bir gündem hususu haline geldi. Türkiye de bu çerçevede Nesil ve Yol inisiyatifine epey değer veriyor ve bunun alt yapısının oluşması için gerekli tedbirleri alıyor. Öteki bir değerli gelişme ise yılın sonlarına hakikat imzalanan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik İştirak (RCEP) muahedesi. Bu da Çin’de ve Uzak Doğu Pasifik bölgesinde en kıymetli epey taraflı mutabakatlardan biri olarak tarihe geçecek. Her ne kadar uygulanmasına başlanmamış olsa da bunu potansiyel olarak bütün Asya Pasifik bölgesinin dünya ticaretinde, siyasetinde, iktisadında, bilim ve teknolojisinde bir üst basamağa çıkartacak bir proje. İlerleyen senelerda Çin’in ekonomik kalkınmasında bu oluşumun daha epey tesirli olacağını iddia ediyorum. Bu bakımdan yeni dünya nizamının gelişmeninde Çin’in bundan daha sonra artık daha büyük rol oynayacağı ve daha hayli etkin olacağı, bu bağlamda da bilhassa kalkınmakta olan dünya ülkelerinin Çin’den büyük bir beklenti içine gireceklerini iddia ediyorum.
Kaynak Çin Memleketler arası Radyosu
Hibya Haber Ajansı
CMG: Cumhurbaşkanı Xi ile ne üzere temasta bulundunuz?
Noyan Rona: Cumhurbaşkanı Xi Jinping ile 2012 yılının şubat ayında ve nisan ayında iki sefer birebir bulunduğu ortamda ben de bulundum. Birincisi Cumhurbaşkanı yardımcısı olarak Türkiye’yi ziyaret etmişti. bu biçimde resmi görüşmelerde ben Türk tarafının tercümanıydım. ötürüsıyla kendisinin fazlaca yakınında bulundum. İkincisi ise 2012 yılının Nisan ayında o devirde başbakan olarak Recep Tayyip Erdoğan’ın Çin’i ziyareti sırasında bir daha Türk tarafının tercümanıydım. Ve bu toplantıda birebir tercümanlık yaptım. ötürüsıyla kendisiyle tıpkı ortamda bulundum.
CMG: Bu temasta Cumhurbaşkanı Xi sizde nasıl bir izlenim bıraktı? Daha evvel basında gördüğünüz Cumhurbaşkanı Xi’nin imajından farklı mıydı? Farklıysa bu farklar nelerdir?
Noyan Rona: Daha evvelki vakit içinderda Cumhurbaşkanı Xi Jinping bu biçimde cumhurbaşkanı yardımcısıydı. Hatta daha evvel Shanghai’da parti sekreteriydi. bu biçimdelar televizyonda daima kendisini izliyordum. Natürel bir başkan olarak konuşmalarını takip ediyordum. Lakin birebir görüşmelerde epey farklı olduğunu gördüm. Çok daha samimi, cana yakın ve kendisiyle kolay konuşulabilen bir başkan olarak gördüm. Fikirlerini fazlaca açık beyan ettiğini gördüm.
CMG: Cumhurbaşkanı Xi, Çin’de devasa yükseklikte itibara sahip. Halk Cumhurbaşkanı Xi’nin azimli, motive, kararlı, uzak görüşlü ve çalışkan olduğunu ve Çin halkının Çin Hayalini gerçekleştirerek orta halli refah toplumuna kavuşulmasına liderlik ettiğini düşünüyor. Siz bunu nasıl yorumluyorsunuz?
Noyan Rona: Ben de bu görüşlere katılıyorum. Sahiden Çin’de devasa yükseklikte bir itibara ve kendisinden umut beklenen bir önder profiline sahip. Sahiden epey azimli. Ve Çin’in ileriye yönelik siyasetlerinin ve kararlarının, uzak görüşlülüğünün meselai veriyor. Ve hayli çalışkan olduğunu, Çin halkının Çin düşünü gerçekleştirecek önder olarak görüyorum.
CMG: Size bakılırsa Cumhurbaşkanı Xi’nin ülkenin idaresindeki en büyük siyasi muvaffakiyetleri nedir? Ülkenin idaresinde en epeyce hangi halleri sizi etkiledi? Sizce Xi Çin’e ne üzere değişikler getirdi?
Noyan Rona: Bu sorunuz natürel hayli geniş yanıtı gerektiren bir soru. Bence yalnızca bir tane büyük siyasi muvaffakiyet yok. Birfazlaca siyasi muvaffakiyet var. Bunun fazlaca alt başlıkları var. Öncelikle Çin Komünist Partisi’nin Çin’deki liderliğinin güçlendirilmesi ve Çin’deki siyasetlerin uygulanmasına ait muvaffakiyetler var. Bilhassa yolsuzluk ve suistimale ilgili muvaffakiyetler var. Ülke idaresinde kanun hakimiyetinin güçlendirilmesine yönelik muvaffakiyetler var. Doğal bu kararlılıkla belirlenmiş siyasetler ve netlik bence epey değerli. Bu bakımdan idarede daha bir şeffaflık ve daha bir öngörülülük var. Bence en büyük değişiklikler bunlar. Çin’e daha büyük bir idareyle daha büyük bir şeffaflık getirdi. Bence süreçlere daha hızlandırma ve verimlilik getirdi. Kurumlara şeffaflık getirdi. Halka daha yakın olma eğilimi getirdi. Bu da değerli bir muvaffakiyet bence.
CMG: Cumhurbaşkanı Xi Çin’in en yüksek önderi olmasından beri Türkiye ile Çin içindeki ikili bağlar nasıl gelişti ve ne üzere değişiklikler oldu? Sizce bu çeşit değişiklikler Türkiye’de nasıl bir tesir yarattı?
Noyan Rona: Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in nazaranve gelmesinden bu yana Türkiye ile Çin içindeki ilgiler ivme kazandı. Bilhassa başkanlar düzeyindeki temaslar epey arttı. Her türlü ikili ve milletlerarası hayli taraflı ortamlarda önderler birbirleriyle sık sık görüşür oldu. Türkiye-Çin alakalarına büyük ivme kazandırdı. İki ülke önderleri içindeki sık görüşmeler bilhassa ekonomik ve ticari anlamadaki gelişmeler Türkiye’deki Çin yatırımlarının artması, Çin kuruluşlarının Türkiye’deki projelere ve pazara ilgi duyması ve son olarak merkez bankalarıyla olan bağlantılarla yapılan katkılar Türkiye’de daima olumlu tesir yaratmıştır.
CMG: Xi Jinping, cumhurbaşkanlığı misyonuna başlamasından bu yana memleketler arası işbirliği ve milletlerarası bağlantıların gelişimi için bir dizi yeni kavram ileri sürdü, mesela Nesil ve Yol inisiyatifi, çekirdeğinde iş birliği ve ortak çıkar bulunan yeni tip memleketler arası bağların oluşturulması, insanlığın geleceği için ortak baht topluluğu oluşturulması, yeni koronavirüse karşı insanlığın geleceği için ortak hijyen ve sıhhat topluluğunun oluşturulması. Xi Jinping’in bu diplomasi fikirlerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu niyetler dünya tertibinin gelişmenine ve değişimine ne üzere tesirler getirdi?
Noyan Rona: Xi Jinping’in cumhurbaşkanlığı nazaranvine başlamasından bu yana Çin’in memleketler arası alanda hem diplomasi birebir vakitte ekonomik alakalar bakımından bir dizi daha evvel olmamış etkin bir siyaset izlendiğini görüyoruz. Bu faal siyaset kararında biroldukca somut oluşumlar ortaya çıktı. Bunlar içinde en değerlisi Nesil ve Yol inisiyatifi. 2013 yılında başlatılan bu inisiyatif 7 yıl oldu hala yeniliğini koruyor ve biroldukca ülkenin kendi iç siyasetleri ve ekonomik kalkınma modelleri bakımından kıymetli bir gündem hususu haline geldi. Türkiye de bu çerçevede Nesil ve Yol inisiyatifine epey değer veriyor ve bunun alt yapısının oluşması için gerekli tedbirleri alıyor. Öteki bir değerli gelişme ise yılın sonlarına hakikat imzalanan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik İştirak (RCEP) muahedesi. Bu da Çin’de ve Uzak Doğu Pasifik bölgesinde en kıymetli epey taraflı mutabakatlardan biri olarak tarihe geçecek. Her ne kadar uygulanmasına başlanmamış olsa da bunu potansiyel olarak bütün Asya Pasifik bölgesinin dünya ticaretinde, siyasetinde, iktisadında, bilim ve teknolojisinde bir üst basamağa çıkartacak bir proje. İlerleyen senelerda Çin’in ekonomik kalkınmasında bu oluşumun daha epey tesirli olacağını iddia ediyorum. Bu bakımdan yeni dünya nizamının gelişmeninde Çin’in bundan daha sonra artık daha büyük rol oynayacağı ve daha hayli etkin olacağı, bu bağlamda da bilhassa kalkınmakta olan dünya ülkelerinin Çin’den büyük bir beklenti içine gireceklerini iddia ediyorum.
Kaynak Çin Memleketler arası Radyosu
Hibya Haber Ajansı